Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang chuyển đổi mạnh mẽ sang phát triển bền vững, công nghệ xanh không chỉ còn là một lựa chọn mà đã trở thành nhu cầu tất yếu để các doanh nghiệp tồn tại và cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Đối với các doanh nghiệp Việt Nam, đầu tư vào công nghệ xanh là một chiến lược quan trọng giúp họ tiếp cận các thị trường xuất khẩu tiềm năng, đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe từ quốc tế và thích nghi với những thay đổi trong xu hướng tiêu dùng. Việc áp dụng các công nghệ xanh không chỉ giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn mang lại nhiều lợi ích kinh tế, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hiệu quả sản xuất và nâng cao giá trị thương hiệu.
Nhu cầu toàn cầu đối với sản phẩm bền vững ngày càng tăng
Hiện nay, các quy trình sản xuất thân thiện với môi trường, thiết kế sản phẩm bền vững, và các thực hành tiết kiệm năng lượng ngày càng trở thành yêu cầu thiết yếu đối với các doanh nghiệp xuất khẩu. Người tiêu dùng tại các thị trường phát triển, đặc biệt là ở các quốc gia Bắc Âu như Đan Mạch, Thụy Điển và Na Uy, ngày càng ưu tiên các sản phẩm có nguồn gốc bền vững. Theo một khảo sát của Statista, khoảng 75% người tiêu dùng ở các quốc gia này thích mua sản phẩm từ các công ty có trách nhiệm với môi trường.
Các doanh nghiệp lớn như H&M và IKEA đã đi đầu trong việc phát triển các chuỗi cung ứng xanh, đặt ra các yêu cầu rất nghiêm ngặt về bảo vệ môi trường đối với các nhà cung cấp của họ. H&M, một thương hiệu thời trang quốc tế, không chỉ cam kết sử dụng các nguyên liệu tái chế mà còn yêu cầu các đối tác sản xuất phải tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường cao cấp. Điều này đặt ra thách thức nhưng cũng mang lại cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sản phẩm sang các thị trường này. Bằng cách áp dụng công nghệ xanh và các quy trình sản xuất thân thiện với môi trường, doanh nghiệp Việt Nam có thể đảm bảo rằng họ không chỉ đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế mà còn thu hút sự chú ý của người tiêu dùng và đối tác kinh doanh tiềm năng.
Tính bền vững đang dần trở thành yếu tố bắt buộc trong các chuỗi cung ứng quốc tế, thay vì chỉ là một giá trị gia tăng cho thương hiệu. Ví dụ, IKEA đã cam kết chỉ sử dụng gỗ từ các khu rừng được quản lý bền vững, và điều này giúp họ xây dựng được niềm tin vững chắc với người tiêu dùng trên toàn cầu. Các doanh nghiệp Việt Nam nếu có thể theo đuổi con đường này sẽ gia tăng được sức cạnh tranh trong các thị trường yêu cầu cao như Bắc Âu và châu Âu nói chung.
Tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn quốc tế
Cùng với sự phát triển của các xu hướng bền vững, các quy định thương mại quốc tế cũng thay đổi để phản ánh những quan ngại về môi trường. Các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) đã và đang thực hiện những chính sách thương mại xanh nhằm kiểm soát lượng khí thải và thúc đẩy các sản phẩm không gây hại đến môi trường. Thỏa thuận Xanh châu Âu là một ví dụ điển hình, với mục tiêu biến châu Âu thành lục địa không phát thải carbon vào năm 2050.
Để có thể duy trì và mở rộng hoạt động xuất khẩu sang các thị trường này, các doanh nghiệp Việt Nam cần phải đầu tư vào công nghệ xanh nhằm đáp ứng các quy định ngày càng nghiêm ngặt. Một ví dụ cụ thể là Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM), dự kiến sẽ được áp dụng hoàn toàn vào năm 2026. Theo cơ chế này, các doanh nghiệp ngoài EU khi xuất khẩu hàng hóa sang châu Âu phải thanh toán một khoản phí dựa trên lượng carbon phát sinh trong quá trình sản xuất. Do đó, việc đầu tư vào các giải pháp công nghệ xanh nhằm giảm thiểu phát thải carbon không chỉ là một yêu cầu cấp thiết mà còn là một cách để doanh nghiệp có thể giảm thiểu chi phí xuất khẩu và gia tăng cơ hội tiếp cận thị trường.
Các doanh nghiệp Bắc Âu như LEGO đã chứng minh rằng việc đầu tư vào năng lượng tái tạo và quy trình sản xuất không phát thải không chỉ giúp họ đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế mà còn nâng cao giá trị thương hiệu. LEGO đã cam kết sử dụng 100% năng lượng tái tạo trong các hoạt động của mình, điều này không chỉ giúp họ tránh được những quy định khắt khe mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh về mặt hình ảnh. Đây là bài học quan trọng cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc tối ưu hóa quy trình sản xuất để vừa đáp ứng yêu cầu quốc tế, vừa tăng cường vị thế trên thị trường toàn cầu.
Nâng cao giá trị thương hiệu và xây dựng niềm tin khách hàng
Cam kết bảo vệ môi trường không chỉ giúp các doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn là yếu tố quan trọng trong việc xây dựng và nâng cao giá trị thương hiệu. Người tiêu dùng ngày càng có ý thức về trách nhiệm xã hội và môi trường của các doanh nghiệp, do đó, các doanh nghiệp chứng minh được cam kết phát triển bền vững sẽ tạo dựng được lòng tin với khách hàng và đối tác quốc tế.
H&M và IKEA là những ví dụ điển hình về việc sử dụng các sáng kiến xanh để củng cố bản sắc thương hiệu và tạo dựng vị thế dẫn đầu trong phong trào kinh doanh bền vững. H&M đã giới thiệu dòng sản phẩm “Conscious”, được làm từ các nguyên liệu tái chế và bền vững, thu hút người tiêu dùng quan tâm đến môi trường. IKEA cũng sử dụng các nguyên liệu tái tạo và quản lý nghiêm ngặt chuỗi cung ứng để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Đối với các doanh nghiệp Việt Nam, việc áp dụng công nghệ xanh có thể trở thành công cụ tiếp thị hiệu quả giúp tạo dựng sự khác biệt so với đối thủ và thu hút khách hàng quốc tế. Trong các lĩnh vực xuất khẩu chủ chốt như dệt may, da giày và nông sản, thực phẩm, việc sử dụng các nguyên liệu thân thiện với môi trường hoặc tối ưu hóa quy trình sản xuất theo hướng bền vững sẽ giúp doanh nghiệp gây ấn tượng mạnh với người tiêu dùng toàn cầu.
Tiết kiệm chi phí lâu dài và tăng hiệu quả vận hành
Một lợi ích kinh tế quan trọng khác của việc đầu tư vào công nghệ xanh là tiềm năng tiết kiệm chi phí trong dài hạn. Mặc dù việc đầu tư ban đầu có thể đòi hỏi chi phí cao, nhưng các giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu chất thải và sử dụng năng lượng tái tạo sẽ mang lại hiệu quả tài chính lâu dài. Chẳng hạn, hệ thống năng lượng mặt trời hoặc năng lượng gió có thể tốn kém khi lắp đặt ban đầu nhưng sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm đáng kể chi phí năng lượng trong tương lai.
LEGO là một ví dụ nổi bật về doanh nghiệp đã hưởng lợi từ việc đầu tư vào các sáng kiến bền vững. Bằng cách đầu tư vào năng lượng gió, LEGO không chỉ đạt được mục tiêu sử dụng 100% năng lượng tái tạo mà còn giảm được sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng truyền thống. Điều này giúp họ kiểm soát chi phí vận hành tốt hơn và tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Các doanh nghiệp Việt Nam có thể học hỏi từ mô hình này để tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất.
Đổi mới và bền vững lâu dài
Việc đầu tư vào công nghệ xanh không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn thúc đẩy đổi mới, tạo ra các sản phẩm và dịch vụ đáp ứng nhu cầu ngày càng thay đổi của thị trường toàn cầu. Các quốc gia Bắc Âu, với vị thế là những nhà lãnh đạo toàn cầu trong lĩnh vực công nghệ sạch, đã tạo ra một hệ sinh thái khởi nghiệp xanh vững mạnh, với các sáng kiến trong quản lý chất thải, năng lượng tái tạo và giao thông bền vững.
LEGO cũng đã tích cực đầu tư vào nghiên cứu và phát triển để tạo ra các sản phẩm làm từ nguyên liệu tái tạo và giảm thiểu chất thải. Không chỉ vậy, họ còn hướng đến việc sử dụng 100% năng lượng tái tạo trong toàn bộ chuỗi cung ứng. Sự đổi mới này không chỉ giúp LEGO duy trì vị thế hàng đầu trong ngành mà còn tạo ra giá trị lâu dài cho cả khách hàng và cộng đồng.
Các doanh nghiệp Việt Nam cũng có thể tích hợp công nghệ mới và các thực hành bền vững để tạo ra các sản phẩm sáng tạo và đáp ứng nhu cầu của thị trường toàn cầu. Việc áp dụng công nghệ xanh có thể mở ra những nguồn thu nhập mới, chẳng hạn như bán tín chỉ carbon hoặc cung cấp dịch vụ tư vấn cho các doanh nghiệp khác trong quá trình chuyển đổi sang kinh doanh xanh.
Chuẩn bị cho các rủi ro môi trường trong tương lai
Biến đổi khí hậu đang đặt ra nhiều thách thức lớn đối với chuỗi cung ứng toàn cầu, và Việt Nam không phải là ngoại lệ. Các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt như lũ lụt, hạn hán, và bão đang ngày càng trở nên phổ biến, gây ra sự gián đoạn trong sản xuất và logistics. Đầu tư vào công nghệ xanh có thể giúp doanh nghiệp xây dựng hệ thống vận hành linh hoạt và bền vững, từ đó giảm thiểu tác động của các rủi ro môi trường.
Các doanh nghiệp Bắc Âu như IKEA và H&M đã sớm nhận thức được tầm quan trọng của việc chuẩn bị cho các biến động môi trường và đã tích cực đầu tư vào các giải pháp xanh để bảo vệ chuỗi cung ứng của họ khỏi những rủi ro này. Doanh nghiệp Việt Nam có thể học hỏi từ các mô hình này để đảm bảo rằng họ không chỉ duy trì được chuỗi cung ứng mà còn gia tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Kết luận
Việc đầu tư vào công nghệ xanh là một chiến lược không thể thiếu để doanh nghiệp Việt Nam cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Các khoản đầu tư này không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế, tiết kiệm chi phí dài hạn mà còn tăng cường giá trị thương hiệu và xây dựng mối quan hệ hợp tác bền vững. Những doanh nghiệp tiên phong trong công nghệ xanh sẽ là những doanh nghiệp dẫn đầu trong tương lai, đáp ứng hiệu quả các yêu cầu và thách thức của thị trường toàn cầu.
(Nguyễn Thị Hoàng Thúy, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Thụy Điển)
Theo Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển (Kiêm nhiệm Đan Mạch, Iceland,
