Top 500 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam năm 2023: Gắng gượng đương đầu với thách thức dai dẳng

Trong Bảng xếp hạng VNR500 - Top 500 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam năm 2023 mới được Công ty Cổ phần Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) công bố, thông tin cho thấy các doanh nghiệp đang cố gắng gượng để không bị đánh gục trước các thách thức liên tiếp và dai dẳng.

Đuối sức nhưng không gục ngã

Theo báo cáo của Vietnam Report, năm 2023, cộng đồng doanh nghiệp nói chung và Top 500 Doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam năm 2023 nói riêng đã phải chịu tác động kép từ yếu tố bất lợi bên ngoài.

Đó là sau 2 năm bị bào mòn bởi đại dịch Covid-19 (2020-2021), chưa kịp hồi sức, doanh nghiệp đã bước sang giai đoạn 2022-2023 với sự bất định trong bối cảnh tình hình thế giới phức tạp, vượt qua khỏi dự báo của các nước và tổ chức quốc tế, liền sau đó là thách thức không nhỏ từ sự chậm lại của nền kinh tế toàn cầu.

Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp 9 tháng đầu năm 2022-2023. Nguồn: Vietnam Report

Đặc biệt, từ đầu năm 2023 đến nay, đà tăng trưởng kinh tế không như kỳ vọng đã đè nặng thêm áp lực tài chính cho các doanh nghiệp, đồng thời khuếch đại tác động từ các khó khăn khác như cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp cùng ngành hay nhu cầu tiêu dùng yếu, sức ép từ tỷ giá, môi trường lãi suất cao… Điều này thể hiện rõ trong kết quả xếp hạng năm 2023.

Cùng thời điểm này năm ngoái có thể nói là giai đoạn khủng hoảng của doanh nghiệp xây dựng, thép khi bất động sản “đóng băng”, nhu cầu xây dựng lao đao, nhu cầu tiêu thụ thép chậm ở cả trong nước và thế giới nhưng hai ông lớn là Công ty Cổ phần Tập đoàn Hòa Phát và Tập đoàn Vingroup - Công ty CP vẫn duy trì được thứ hạng cao khi lần lượt được xếp hạng ở vị trí thứ 5 và thứ 7 trong bảng xếp hạng top 10. Bước sang năm 2023, hai "ông lớn" này đã tụt hạng khi Vingroup đứng cuối bảng xếp hạng top 10 còn Hòa Phát tụt xuống vị trí thứ 8.

Tỷ lệ doanh nghiệp ghi nhận sự giảm sút trong doanh thu, lợi nhuận và số lượng đơn hàng đều gia tăng rõ rệt so với kết quả khảo sát cách đây một năm.

Cụ thể, trong số các doanh nghiệp được hỏi năm 2023 có 40,9% doanh nghiệp bị sụt giảm doanh thu, 44,4% doanh nghiệp bị sụt giảm lợi nhuận và 26,2% doanh nghiệp bị sụt giảm đơn hàng trong khi cùng kỳ năm 2022 ghi nhận lần lượt là 16,3%, 21,5% và 6,1%.

Ở chiều ngược lại, tỷ lệ doanh nghiệp ghi nhận mức tăng lên đáng kể về doanh thu và lợi nhuận cũng chỉ chiếm chưa đầy 5%.

Điểm tựa để vươn lên

Điểm lại những khó khăn lớn trong thời gian qua, trên thang điểm 5, top 5 khó khăn theo đánh giá của các doanh nghiệp bao gồm: kinh tế tăng trưởng chậm (4,22), cạnh tranh giữa các doanh nghiệp cùng ngành (4,17), cầu tiêu dùng yếu (4,06), biến động giá năng lượng, nguyên vật liệu đầu vào (3,79) và sức ép từ tỷ giá gia tăng (3,75). Trong đó, tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá cầu tiêu dùng yếu là khó khăn lớn trong năm tăng cao nhất so với kết quả khảo sát năm 2022 (từ 2,97 điểm lên 4,06 điểm trên thang điểm 5).

Top 5 kiến nghị của doanh nghiệp với Chính phủ. Nguồn Vietnam Report

Tuy nhiên, khi được hỏi về thời gian tác động của các yếu tố trên, phần lớn doanh nghiệp được khảo sát (63,6%) cho rằng hơn một nửa những khó khăn được nêu trên sẽ giảm dần tác động và có thể cải thiện trong nửa đầu năm 2024. Cơ sở cho niềm tin trên chính là kết quả đạt được trong 10 tháng đầu năm 2023.

Theo số liệu thống kê, tốc độ tăng trưởng GDP trong 9 tháng 2023 đạt 4,24% và có xu hướng tăng dần theo thời gian. Cụ thể, quý 3/2023 đạt 5,33%, cao nhất so với quý 1 và 2/2023 (tương ứng đạt 3,32% và 4,14%). Dòng vốn FDI, giải ngân đầu tư công trong quý 3/2023 đã có những dấu hiệu tích cực hơn so với quý liền kề. Tính chung 10 tháng đầu năm 2023, vốn đầu tư thực hiện từ ngân sách nhà nước ước đạt 479,3 nghìn tỷ đồng (tăng 22,6% so với cùng kỳ), tương ứng đạt 65,8% so với kế hoạch năm 2023; tốc độ tăng của chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) so với cùng kỳ năm trước dù vẫn yếu song đã ở mức dương (ước tăng 0,5% so với cùng kỳ năm trước), đà suy giảm xuất nhập khẩu cũng đã có dấu hiệu chậm lại.

Bên cạnh đó, Chính phủ đã và đang tiếp tục ban hành các chính sách tài khóa lẫn tiền tệ, trong đó có các chính sách giảm, giãn thuế, phí, lãi suất cho vay giúp các doanh nghiệp có thêm nguồn lực để phục hồi.

Tuy nhiên, trong thời điểm thị trường còn bấp bênh, các doanh nghiệp mong muốn trong năm 2024 - năm bứt phá để hoàn thành Kế hoạch 5 năm 2021-2025 của Chính phủ với mục tiêu tăng trưởng GDP được Quốc hội đặt ra là 6-6,5%, ngoài những nỗ lực kiên trì và khả năng thích nghi của doanh nghiệp, Chính phủ cần tiếp tục ổn định tình hình kinh tế - chính trị - xã hội làm điểm tựa cho thị trường, tạo niềm tin cho người đầu tư, làm tiền đề phát huy hiệu quả các chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ nhằm hỗ trợ doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn tín dụng, thúc đẩy đầu tư công, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các thị trường, tạo đà vững chắc cho sự thành công lâu dài và bền vững của doanh nghiệp trong thời gian tới.